Dialog o losie i duszy

Dolina Bystrzeca zaczynała się na wysokości 700 m n.p.m. i ciągnęła się przez 8,5 kilometra na zachód wzdłuż grzbietu Kostrzycy. Licha droga wozowa dochodziła do cerkwi, do której na chram w drugą niedzielę sierpnia ściągali Huculi z rozległej żabiow-skiej okolicy. Dalej wiódł najzwyklejszy huculski płaj. W 1928 r. z wielkiego Żabiego wyodrębniono gminę Dzembronia, a Bystrzec był jej przysiółkiem. Huculskie domostwa w liczbie ok. 80 numerów rozlokowały się na nasłonecznionych stokach. Na końcu doliny stała chata Piotra Gotycza, wzniesiona na ok. 900 m n.p.m. A jeszcze wyżej, tam gdzie mieszkał Petro Matarżuk, stanął – z numerem 102, widocznym na zachowanej fotografii – dom Stanisława Vincenza. Wzniesiony z drewnianych okorowanych i ostruganych belek, podobny do huculskich chat, tkwił zanurzony w zapachu najlepszych w Karpatach Wschodnich, nieprzejrzanych sianożęci. Jego ściany „promieniowały łagodnym blaskiem”, jego wnętrze wypełniał szmer trzech potoków łączących się w pobliżu, za jego oknami zwartą ścianą stały uroczyste świerki, drzewa domowe. Żeby w takim domu zamieszkać, należało się poczuć wolnym człowiekiem.